Τι είναι η ύπνωση;

ΜΑΘΕΤΕ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΥΠΝΩΣΗ

Τι είναι η ύπνωση; Παρά την πληθώρα ερευνών εδώ και δεκαετίες στον τομέα της επιστημονικής ύπνωσης, δεν υπάρχει κάποιος κοινώς αποδεκτός ορισμός. Είναι προτιμότερο να δοθεί μια περιγραφή της διαδικασίας της και της εμπειρίας της. Η κλινική ύπνωση είναι μια σειρά διαδικασιών κατά την οποία ο θεραπευτής προτείνει στον θεραπευόμενο να βιώσει συγκεκριμένες αλλαγές στο πως αισθάνεται, σκέφτεται ή/και συμπεριφέρεται. Αυτές οι προτάσεις είναι οι, γνωστές σε όλους μας, υποβολές.

Η διαφορά στην ύπνωση είναι η αίσθηση της αυτοματοποίησης, η αίσθηση ότι τα πράγματα συμβαίνουν από μόνα τους. Η αίσθηση της αυτοματοποίησης είναι ένα σημαντικό στοιχείο που διαφοροποεί τις υποβολές από τις οδηγίες. 

Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΜΕΤΑΞΥ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΟΔΗΓΙΑΣ

΄Όπως προαναφέραμε, ένα χαρακτηριστικό της ύπνωσης είναι η άισθηση ότι αυτό που βιώνουμε και οι αλλαγές που πετυχαίνουμε σαν να συμβαίνουν από μόνα τους. Ας δούμε ένα παράδειγμα που απεικονίζει τη διαφορά της υποβολής από την οδηγία.

ΟΔΗΓΙΑ: «Σήκωσε το χέρι σου»
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: Σε αυτη τήν περίπτωση, αποφασίζουμε συνειδητά αποφασίζουμε να σηκώσουμε το χέρι μας.

ΥΠΟΒΟΛΗ: «Το χέρι σου μπορεί να νοιώθει πιο ανάλαφρο και να αρχίσει σιγά σιγά να σηκώνεται..»
Σε αυτή την περίπτωση, ο πελάτης ή θεραπευόμενος θα νοιώθει το χέρι πιο ανάλαφρο κι αυτό θα αρχίζει σιγά-σιγά να σηκώνεται σαν να γίνεται αυτόματα εκπλήσσοντας τον ευχάριστα.

Ταυτόχρονα, αυξάνεται η εστίαση της προσοχής και μειώνεται η περιφερειακή ικανότητα, με αποτέλεσμα να είστε προσηλωμένοι σε αυτό που κάνετε και να δίνετε λιγότερη σημασία στον περίγυρό σας.

Η ΛΟΓΙΚΗ ΑΦΗΝΕΙ ΤΟ ΑΥΣΤΗΡΟ ΜΟΝΟΠΩΛΕΙΟ ΤΗΣ

Η λογική δέχεται να αφήσει για λίγο το αυστηρό μονοπώλιό της, δίνοντας έτσι το δικαίωμα να δεχτείτε κάποια θεραπευτική ιδέα που ίσως να απορρίπτατε γιατί θα σας φαινόταν μη-πραγματοποιήσιμη. Αν, για παράδειγμα, σας έλεγα να πάψετε να πονάτε, θα σας φαινόταν παράλογο να πάψει ο πόνος από τη στιγμή που υπάρχει. Στην ύπνωση όμως, δεν θα είστε τόσο επικριτικοί και θα δεχτείτε να το δοκιμάσετε και με την καθοδηγηση μου να ανακαλύψετε άλλη μια δυνατότητα που δεν γνωρίζατε ότι είχατε. Συχνά, για να επιτευχθούν οι επιθυμητές αλλαγές ο θεραπευτής καθοδηγεί τη φαντασία σας σε γεγονότα και καταστάσεις που, αν συνέβαιναν στην πραγματικότητα, θα προκαλούσαν τις επιθυμητές αλλαγές. Άλλωστε, έρχεστε απλά σε επαφή με δυνατότητες που ανακαλύπτετε για πρώτη φορά και τις αξιοποιείτε για να πετύχετε τον στόχο σας.

Η ύπνωση προσφέρει επιλογές, ευελιξία και πρόσβαση σε προσωπικές δυνατότητες και την αξιοποίησή τους. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διαχείριση των συμπτωμάτων (π.χ. μείωση του πόνου) ή διερευνητικά για τον εντοπισμό αιτιών και πιθανών λύσεων στο πρόβλημα. Αν και κατά τη διάρκεια της ύπνωσης αυτά τα δύο πάνε συχνά μαζί.

ΑΥΞΑΝΕΙ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ, ΔΕΝ ΤΟΝ ΑΦΑΙΡΕΙ!

Κάποιοι είναι ιδιαίτερα δεκτικοί στις υποβολές ενώ άλλοι ανταποκρίνονται σε αυτές με λιγότερη ευκολία. Οι περισσότεροι βρίσκονται σε μια μέση κατηγορία. Η εμπειρία της ύπνωσης επηρεάζεται και πολλές φορές εμποδίζεται από τις φοβίες και ανησυχίες που έχουμε λόγω της συχνής παραπληροφόρησης. Αντίθετα με αυτά που ίσως έχετε δει στην τηλεόραση, στον κινηματογράφο ή έχετε διαβάσει σε περιοδικά και σε βιβλία, όταν είστε σε ύπνωση έχετε πλήρη έλεγχο και δεν θα κάνετε κάτι που δεν θέλετε. Δεν θα μιλήσετε για πράγματα που δεν επιθυμείτε ούτε θα αποκαλύψετε προσωπικές πληροφορίες αν δεν το αποφασίσετε εσείς. Σαν τεχνική αυτοελέγχου, χρησιμοποιείται για να αυξήσετε τον έλεγχο των συναισθημάτων σας κι έτσι έχετε συνείδηση του τι συμβαίνει. Ακόμα αν ο θεραπευτής σας ξεχάσει και φύγει, είτε θα σας πάρει ο ύπνος είτε απλά θα βγείτε από την ύπνωση μόνοι σας μόλις το καταλάβετε.

ΥΠΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΥΠΝΩΣΗ

Πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι η ύπνωση είναι πάντα αυτούπνωση. Εσείς οδηγείτε το αυτοκίνητο και ο θεραπευτής είναι ο συνοδηγός που προτείνει ποια κατεύθυνση να πάρετε για να φτάσετε στον προορισμό σας. Εσείς τελικά αποφασίζετε αν θα ακολουθήσετε την κατεύθυνση που προτείνει ο θεραπευτής και με ποιο ρυθμό θα φτάσετε εκεί. Η ύπνωση σας βοηθάει να βιώσετε πιο εύκολα τις υποβολές αλλά δεν σας πιέζει να το κάνετε. Άλλωστε, η ύπνωση, κατά πολλούς, δεν διαφέρει πολύ από άλλες καθημερινές εμπειρίες όπως το να χαθείτε σε ένα καλό βιβλίο, σε μια ονειροπόληση ή σε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση.

Μια και αναφέρθηκε η αυτούπνωση, καλό είναι να ξέρετε ότι είναι θεμιτό (κατά τη γνώμη μου απαραίτητο) ο θεραπευόμενος να εκπαιδεύεται στην αυτούπνωση έτσι ώστε να συνεχίζει τη θεραπεία στο σπίτι και να μην εξαρτάται από τον θεραπευτή. Η αυτούπνωση μαθαίνεται εύκολα (π.χ. ο θεραπευτής προσθέτει τη σχετική υποβολή) και ακολουθείται από την εξάσκηση.

Η ΥΠΝΩΣΗ ΔΕΝ ΕΠΑΡΚΕΙ ΣΑΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΠΟ ΜΟΝΗ ΤΗΣ

Η ύπνωση, όπως έχουμε πει, είναι μια διαδικασία. Αναφερόμαστε σε υπνοθεραπεία, όταν κάνουμε θεραπεία μέσω της ύπνωσης. Επειδή η ύπνωση είναι μια τεχνική, δεν αποτελεί ξεχωριστή ή αυτόνομη θεραπευτική προσέγγιση όπως είναι η γνωσιακή – συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία. Αυτός είναι ο λόγος που πρέπει να χρησιμοποιείται  από επιστήμονες υγείας (π.χ. ψυχολόγους, ψυχίατρους, οδοντίατρους, λογοθεραπευτές κ.τ.λ) και να χρησιμοποιείται μόνο στα πλαίσια της ειδικότητάς τους. Αυτή δεν είναι μόνο προσωπική άποψη αλλά η επίσημη τοποθέτησης της Διεθνούς Ένωσης Ύπνωσης (International Society of Hypnosis) και πλείστων διεθνών επιστημονικών συλλόγων, όπως η Αμερικάνικη Ένωση Ψυχολόγων (American Psychological Association).

Η ύπνωση είναι μια από τις πολλές τεχνικές που χρησιμοποιείται σε ένα θεραπευτικό πρόγραμμα. Χρησιμοποιείται στον έλεγχο του πόνου, στην κατάθλιψη, στις διαταραχές άγχους (π.χ. φοβίες, επεισόδια πανικού, μετατραυματική συνδρομή), στη διακοπή επιβλαβών συνηθειών, στις διατροφικές διαταραχές, στις ψυχοσεξουαλικές δυσλειτουργίες, στην ψυχοσωματική ιατρική και σε άλλα πολλά ψυχολογικά και ιατρικά προβλήματα. Παρά την ευρεία της εφαρμογή, η ύπνωση δεν είναι πανάκεια, δεν είναι για όλους και για όλα. Ένας ειδικός που έχει εκπαιδευτεί στη χρήση και στους περιορισμούς της ύπνωσης, θα προτείνει τι είναι καλύτερο για εσάς.