Η ύπνωση όταν ξεκίνησε ήταν πολύ διαφορετική!
Θα μάθετε σε λίγο ότι η ύπνωση ξεκίνησε με μια τελείως διαφορετική μορφή από αυτή που γνωρίζουμε στην εποχή μας. Το ενδιαφέρον για την ύπνωση στο χώρο της υγείας σίγουρα δεν είναι πρόσφατο. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η ιστορία της φτάνει στην αρχαιότητα όπως, για παράδειγμα, στα Ασκλήπεια. Πάντως, η σύγχρονη εποχή της ύπνωσης ξεκινά τον 18ο αιώνα στο Παρίσι με τον Franz Mesmer (1734-1815).
ΜΕΣΜΕΡΙΣΜΟΣ
O Mesmer ήταν αυστριακός γιατρός που πίστευε στην επιρροή της σελήνης και των πλανητών στην υγεία του ανθρώπου, στα παγκόσμια μαγνητικά υγρά στο υγιές σώμα και στην ύπαρξη μαγνητικών υγρών σε όλους τους ζωικούς οργανισμούς (ζωικός μαγνητισμός). Είναι γνωστός για τα περάσματα, με τα χέρια του, πάνω από τα σώματα των ασθενών του για να ξεμπλοκάρεται η κυκλοφορία των μαγνητικών υγρών. Μεταξύ άλλων, πίστευε στο μαγνητισμό άψυχων αντικειμένων και ουσιών, όπως το νερό, το δέντρο και το σίδηρο. Έτσι εξηγείται η χρησιμοποίηση σιδερένιων ραβδών με τις οποίες άγγιζε τους ασθενείς του για να δεχτούν τη μαγνητική ροή. Επιπλέον, οι ασθενείς έπιναν από το μαγνητισμένο νερό ή άγγιζαν το μαγνητισμένο δέντρο για να θεραπευτούν. Ο Μesmer είχε φτιάξει έναν ειδικό λουτήρα από τον οποίο προεξείχαν σιδερένιες ράβδοι και ήταν γεμάτος μαγνητισμένο νερό κι άλλες ουσίες. Ο λουτήρας αυτός όμως ήταν μόνο για τους πλούσιους. Για τους φτωχούς, υπήρχε το μαγνητισμένο δέντρο.
Ο ΠΡΩΤΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ MESMER
Οι επιτυχίες του Mesmer ήταν πολλές. Με την φήμη του να εξαπλώνεται, συστάθηκε επιτροπή να ερευνήσει κατά πόσο ευσταθούσαν οι ισχυρισμοί του. Έγιναν διάφορα πειράματα. Ένα από αυτά συμπεριλάμβανε τον μαγνητισμό ενός από τα δέντρα της αυλής του Mesmer.
Ένα νεαρό αγόρι, που δεν γνώριζε ποιο από τα δέντρα είχε μαγνητιστεί, έπρεπε να τα αγγίξει όλα και να βρει το μαγνητισμένο. Το αγόρι “κατέρρευσε” όταν άγγιξε το 4ο κατά σειρά δέντρο αλλά δεν ήταν αυτό που μαγνητίστηκε. Η επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι καθοριστικό ρόλο στις αντιδράσεις των ασθενών είχαν οι πεποιθήσεις και η φαντασία τους κι όχι κάποιος ζωικός μαγνητισμός. Ο Mesmer άρχισε να χάνεται από το προσκήνιο…
ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΕΣΜΕΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΥΠΝΩΣΗ
Στην Αγγλία, όμως, αυξανόταν το ενδιαφέρον για το μεσμερισμό. Μεταξύ των ενδιαφερομένων ήταν ο John Elliotson (1791-1868) ένας διακεκριμένος Άγγλος γιατρός που έχασε τη θέση του στο πανεπιστήμιο επειδή ασχολήθηκε με αυτό το θέμα. Για 13 χρόνια κυκλοφορούσε το περιοδικό Zoist όπου περιγράφονταν χειρουργικές επεμβάσεις με τις τεχνικές του Mesmer. Ένας άλλος Άγγλος γιατρός που δούλευε στην Αγγλία, ο James Esdaile (1808-1859) περιέγραψε πολυάριθμες χειρουργικές επεμβάσεις με τον ίδιο τρόπο. Αλλά την ίδια περίπου εποχή άρχισαν να χρησιμοποιούνται τα χημικά αναισθητικά κι έτσι αυτή η ιδιότητα του μεσμερισμού σύντομα ξεχάστηκε.
Ο Σκωτσέζος χειρουργός, James Braid (1795-1860) εισήγαγε τον όρο ύπνωση από την λέξη ύπνος. Όταν αργότερα παρατηρήθηκε ότι δεν έχει σχέση με τον ύπνο ήταν αργά, ο όρος ύπνωση είχε ήδη καθιερωθεί.
Ο Braid πρωτοξεκίνησε και την τεχνική του να κοιτάς σε ένα σημείο μέχρι να κλείσουν τα μάτια που χρησιμοποιείται – σε διάφορες παραλλαγές – μέχρι σήμερα, ενώ δήλωνε ότι η ύπνωση είναι μια ψυχολογική κατάσταση, αποτέλεσμα των υποβολών. Κάτι τέτοιο είχε αναφέρει πρώτα ο Πορτογάλος J.C. Faria (1756-1859) αλλά επειδή ήταν ιερέας, τα επιχειρήματά του δεν έπιασαν.
Η θέση της ύπνωσης οφείλεται κυρίως στον J.M.Charcot (1825-1893) ο οποίος ήταν ένας από τους πλέον διακεκριμένους νευρολόγους της εποχής του. Ο Charcot ανέπτυξε τη θεωρία ότι η ύπνωση είναι παρόμοια με την υστερία κι ότι είναι το αποτέλεσμα νευροπαθολογικής κατάστασης. Είχε μάλιστα καταφέρει να προκαλέσει μη οργανικές παραλύσεις και η παρουσίαση του έργου του στους γιατρούς της εποχής του τον έκαναν διάσημο. Από τον Charcot επηρεάστηκε και ο Freud. Ο Freud χρησιμοποίησε την ύπνωση αλλά δεν ήταν ιδιαίτερα καλός υπνωτιστής (χρησιμοποιούσε έναν εξουσιαστικό τρόπο υπνοθεραπείας που σήμερα ξέρουμε ότι μειώνει τις πιθανότητες επιτυχίας) κι έτσι την εγκατέλειψε.
Κύριος αντίπαλος του Charcot ήταν ο Bernheim (1837-1919) του πανεπιστημίου Nancy. O Bernheim επηρεάστηκε από τον γιατρό Libeault που είχε μεγάλη επιτυχία στη θεραπεία με υποβολή κατά την ύπνωση. Υποστήριζε ότι η ύπνωση είναι το αποτέλεσμα υποβολής κι επέμεινε ότι μπορούν και οι φυσιολογικοί άνθρωποι να υπνωτιστούν. Η διαμάχη του Bernheim με τον Charcot ήταν έντονη αλλά οι απόψεις του Bernheim έτυχαν μεγαλύτερης αποδοχής και τελικά επικράτησαν.
Για να μην κουράσω με την ιστορία, υπήρξαν κι άλλοι σπουδαίοι επιστήμονες που με την ενασχόλησή τους βοήθησαν να μάθουμε περισσότερα για την ύπνωση. Στη δεκαετία του ’30, ο Clark Ηull ξεκίνησε το πρώτο μεγάλης κλίμακας ερευνητικό προγράμμα για την ύπνωση. Ενώ ο μαθητής του, ο γνωστός ψυχίατρος Milton Erickson, ανέπτυξε πρωτοποριακές και δημιουργικές τεχνικές που βοήθησαν την ύπνωση να γίνει πιο αποδεκτή στον κλινικό τομέα. Από το 1950 και μετά, αναζωπυρώθηκε το ενδιαφέρον για την ύπνωση τόσο κλινικά όσο κι ερευνητικά
Η ιστοσελίδα και τα κείμενα της αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία. Επειδή στο παρελθόν ‘συνάδελφοι’ έχουν αντιγράψει το περιεχόμενο και το έχουν οικειοποιηθεί για δική τους προβολή, απαγορεύεται οποιαδήποτε αντιγραφή χωρίς αναφορά στο όνομα μου και στη διεύθυνση της ιστοσελίδας (www.hypnosis.gr). Επιπλέον, απαγορεύεται η αναπαραγωγή, διανομή και δημοσίευση – μερικής ή ολικής – των περιεχομένων της ιστοσελίδας με εμπορικούς σκοπούς χωρίς την γραπτή μου άδεια. Σε αντίθετη περίπτωση, θα ακολουθείται ο δρόμος της νομικής οδού.