Τι θεραπεύει η ύπνωση;

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΥΠΝΩΣΗΣ

Στο στρες & το άγχος: Η ύπνωση χρησιμοποιείται εκτενώς στην αντιμετώπιση του στρες και των επεισοδίων πανικού: αυτό μπορεί να συμπεριλαμβάνει την εκπαίδευση στην αυτούπνωση ή άλλων τεχνικών χαλάρωσης, την υιοθέτηση αποτελεσματικότερου τρόπου σκέψης & αντίδρασης, την ‘υπνοανάλυση’ για διερεύνιση αιτιών και άλλων πρακτικών.

Στις φοβίες όπως: αγοραφοβία, κοινωνική φοβία, φοβία παρουσίασης μπροστά σε κοινό, φοβία θανάτου, φοβίες φυσικών φαινομένων (π.χ. αστραπές, βροντές, σκοτάδι), φοβίες με τα μέσα μαζικής μεταφοράς (π.χ. αεροπλάνα, πλοία, τρένα, αυτοκίνητα), φοβίες με συγκεκριμένα ζώα κι έντομα, ιατρικές φοβίες (π.χ. ασθενειών, ένεσης, αίματος) και άλλων συναφών δυσκολιών.

Στο μετατραυματικό σύνδρομο: όταν δυσκολευόμαστε να ξεπεράσουμε ένα τραυματικό γεγονός κι αυτό επεμβαίνει στο πώς λειτουργούμε. Μερικές εκδηλώσεις της μετατραυματικής αγχώδους διαταραχη περιλαμβάνουν: αίσθημα φόβου, είμαστε σε επαγρύπνηση, επηρεάζεται ο ύπνος μας ενώ οι μνήμες του γεγονότος επανεμφανίζονται με το παραμικρό και ξαναβιώνουμε έντονα το τραύμα. Ένα τραυματικό γεγονός μπορεί να είναι σχεδόν οτιδήποτε: ατυχήματα, σεισμοί, ο πόλεμος, οι τρομοκρατικές επιθέσεις όπως και οι επιθέσεις ληστείας, κακοποίησης, κ.τ.λ. Η ύπνωση στην προκειμένη περίπτωση επιλέγεται γιατί μπορεί να προσφέρει την αίσθηση της ασφάλειας. Επιπλέον, το ‘σύνδρομο’ έχει κάποια κοινά χαρακτηριστικά που συναντούμε στην ύπνωση και τα οποία εκμεταλλευόμαστε θεραπευτικά.

Στην κατάθλιψη: πολλοί ειδικοί προτείνουν να χρησιμοποιείται η ύπνωση στην αρχή της θεραπείας της κατάθλιψης, ακόμα κι από την πρώτη συνεδρία. Κι αυτό γιατί ακόμα και μια μικρή διαφορά στο συναίσθημα δίνει στον θεραπευόμενο την αίσθηση ότι η αλλαγή είναι εφικτή. Η αντίληψη ότι αυτό που νιώθω μπορεί να αλλάξει είναι ένας σημαντικός θεραπευτικός παράγοντας. Άλλοι προτιμούν να την εντάσσουν αργότερα στην θεραπεία. Ο ειδικός χρειάζεται να δείξει ιδιαίτερη προσοχή για το πότε και πώς θα χρησιμοποιήσει την ύπνωση στην κατάθλιψη.

Στις διατροφικές διαταραχές: η ύπνωση χρησιμοποιείται περισσότερο στη νευρική βουλιμία γιατί θεωρείται ότι τα άτομα που ‘πέφτουν’ σε βουλιμικό επεισόδιο συμπεριφέρονται σαν υπνωτισμένοι. Το ίδιο συμβαίνει και με τα άτομα που εκδηλώνουν υπερφαγικά επεισόδια (χωρίς όλες τις συμπεριφορές της νευρικής βουλιμίας όπως πρόκληση εμέτου, χρήση καθαρκτικών και άλλων πρακτικών αποφυγής βάρους). Εκμεταλλευόμαστε θεραπευτικά αυτή την ικανότητά τους. Η ύπνωση, επίσης, προστίθεται στη θεραπεία κατά της παχυσαρκίας, ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα του προγράμματος. Στην νευρική ανορεξία, η ύπνωση χρησιμοποιείται λιγότερο συχνά.

Στις ψυχοσεξουαλικές διαταραχές όπως: η δυσλειτουργία στύσης, η πρόωρη ή η καθυστερημένη εκσπερμάτιση, τον κολποσπασμό και τη δυσπαρευνία (γυναικεία δυσκολία με χαρακτηριστικό στοιχείο τον πόνο), την έλλειψη ή δυσκολία οργασμού και την έλλειψη ή μειωμένη ερωτική επιθυμία.

Σε ιατρικά και ψυχοσωματικά προβλήματα: η ύπνωση χρησιμοποιείται και σε ιατρικά προβλήματα – σε ιατρικά προβλήματα όπου το στρες και η συναισθηματική δυσχέρεια συμβάλλει στην εμφάνιση, έξαρση ή/και επιδείνωση της νόσου. Αξιοποιείται στην υπέρταση, στις κεφαλαλγίες και στην ημικρανία και σε γαστρεντερικά προβλήματα. Στο σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (ευρέως γνωστό κι ως σπαστική κολίτιδα) τα αποτελέσματα της ύπνωσης είναι πλέον κοινώς αποδεκτά από τους γαστρεντερολόγους. Εφαρμόζεται, επίσης, σε δερματικά προβλήματα (π.χ. νευροδερματίτιδα, ψωρίαση), στον έλεγχο του πόνου, στη μείωση της αίσθησης της ναυτίας κι άλλων παρενεργειών της χημειοθεραπείας στους καρκινοπαθείς, στον τοκετό (στην προετοιμασία, μείωση του πόνου κατά τον τοκετό, ταχύτερη ανάρρωση και γρηγορότερο εξιτήριο από το νοσοκομείο, καλύτερη επαφή με το μωρό), στο προεγχειρητικό άγχος, στην ψυχογενή τριχόπτωση, κ.τ.λ.

Στην οδοντιατρική: χειρισμός του άγχους και αντιμετώπιση του φόβου που προκαλεί σε πολλούς η επίσκεψη στον οδοντίατρο, έλεγχος του πόνου (αναλγητική ύπνωση), βρουξισμός, ενόχληση ή δυσκολία προσαρμογής στην καινούργια οδοντοστοιχία, κ.τ.λ

Στα παιδιά: αν και δυστυχώς τα παιδιά έχουν κοινά προβλήματα με τους ενήλικες (όπως άσθμα, σπαστική κολίτιδα, ημικρανία, θυμός, χρόνιες κι επώδυνες ασθένειες) έχουν και άλλα που είναι είτε αποκλειστικά παιδικά προβλήματα είτε συμβαίνουν συχνότερα σε παιδιά. Για παράδειγμα: ονυχοφαγία, πιπίλισμα δακτύλων, τριχοτιλλομανία (τράβηγμα μαλλιών), νυχτερινή ενούρηση, κακοποίηση, δυσκολίες προσαρμογής (π.χ. αλλαγή σχολείου, διαζύγιο), άγχος εξετάσεων, άγχος ή φόβος συμμετοχής σε σχολικές παραστάσεις ή καινούργιες εμπειρίες, άρνηση ή φόβος σχολείου, κ.τ.λ. Στα παιδιά η ύπνωση μπορεί να γίνει μέσα από ιστορίες και παραμύθια. Τα μικρότερα παιδιά έχουν συνήθως τα μάτια ανοιχτά και κινούνται. Εκμεταλλευόμαστε τη φυσική ικανότητα που έχουν να χρησιμοποιούν τη φαντασία τους.

Στον αθλητισμό: βοηθώντας τους αθλητές που έχουν χάσει τη φόρμα τους να επιστρέψουν σε προηγούμενα υψηλά επίπεδα επίδοσης, στον εντοπισμό αιτιών που οδηγούν τον αθλητή να μην αποδίδει όπως απέδιδε, στη μείωση του άγχους πριν τον αγώνα εφόσον αυτό επηρεάζει αρνητικά την επίδοση, στον έλεγχο του πόνου όταν υπάρχει τραυματισμός (ιδιαίτερα χρήσιμη στους μικροτραυματισμούς για την αποφυγή φαρμάκων), στη βελτίωση της αυτοπεποίθησης του αθλητή, στην αύξηση της αυτοσυγκέντρωσης και στη βοήθεια σε ατομικό επίπεδο όταν προσωπικά προβλήματα επηρεάζουν την απόδοσή του.

Στη δικαστική ψυχολογία: σε αυτό τον κλάδο, η ύπνωση χρησιμοποιείται με μάρτυρες, υπόπτους, θύματα, κ.τ.λ. Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν αυστηρές οδηγίες για το πώς να χρησιμοποιηθεί η ύπνωση δικαστικά για την αποφυγή παραποίησης της αλήθειας αν και σε πολλές πολιτείες της Αμερικής όπως και σε άλλες χώρες οι καταθέσεις και οι πληροφορίες με τη βοήθεια της ύπνωσης δεν γίνονται δεκτές από το δικαστήριο.

Όπως βλέπετε ο κατάλογος είναι μεγάλος και υπάρχουν ακόμα περισσότερες εφαρμογές. Σε κάποιους από τους τομείς που αναφέρθηκαν, η υπνοθεραπεία έχει πολύ καλά αποτελέσματα που τεκμηριώνονται από αντίστοιχες έρευνες, σε κάποια προβλήματα είναι δυσκολότερη η δουλειά που απαιτείται, ενώ σε κάποιους άλλους τομείς υπάρχει πολλή έρευνα αλλά δεν πολυ-χρησιμοποιείται στην πράξη.

Συζητείστε με τον ή την ειδικό που έχει εκπαιδευτεί στην ύπνωση να σας πει αν είναι κάτι που ταιριάζει σε εσάς και στο πρόβλημα που αντιμετωπίζετε.